Thị trường tiền tệ (Money Market) là nơi thực hiện các giao dịch vốn ngắn hạn giữa hai bên cung và cầu vốn. Trong đó vốn ngắn hạn được xác định với thời hạn dưới 1 năm và có một số đặc điểm như rủi ro thấp, tính thanh khoản cao.
Có thể kể đến một số hoạt động cụ thể diễn ra trên thị trường tiền tệ như: vay vốn ngân hàng, mua bán chứng khoán, chứng chỉ tiền gửi… Đây là nơi mà tất cả chúng ta (cá nhân, tổ chức) đều có thể thực hiện được giao dịch mua bán…
Cấu trúc:
- Thị trường tiền gửi.
- Thị trường tín dụng.
- Thị trường mở.
- Thị trường liên ngân hàng.
- Thị trường trái phiếu kho bạc.
Phân loại:
- Theo tổ chức: Thị trường tiền tệ sơ cấp (nơi phát hành trái phiếu, nơi huy động vốn cho các tổ chức phát hành trái phiếu) và thị trường tiền tệ thứ cấp (nơi trái phiếu phát hành trên thị trường sơ cấp được mua và bán).
- Theo công cụ hoạt động: Thị trường nợ ngắn hạn (Giao dịch giữa các tổ chức dưới sự giám sát của ngân hàng trung ương) và thị trường trái phiếu ngắn hạn và các chứng khoán khác (Chi phiếu, kỳ phiếu, hợp đồng…)
Đặc điểm:
- Thị trường là phi tập trung, không có quy tắc hoặc quy định cụ thể. Hoạt động trên thị trường tiền tệ không chịu sự giám sát của bất kỳ tổ chức nào.
- Hoạt động của thị trường tiền tệ hoạt động chủ yếu thông qua hệ thống ngân hàng. Đây là chủ thể quan trọng nhất trong việc cung ứng và sử dụng vốn ngắn hạn.
- Thị trường được toàn cầu hóa với các giao dịch trực tuyến là trọng tâm chính.
- Thời gian quay vòng vốn ngắn hạn, không quá 1 năm.
- Nghiệp vụ thị trường tiền tệ cơ bản: Kỳ hạn, quyền chọn tương lai, hoán đổi…
- Các công cụ trên thị trường tiền tệ có tính thanh khoản cao, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các nhà đầu tư.
- Thị trường tiền tệ là trung gian giữa các ngân hàng thương mại (người cho vay) và người đi vay.
Vai trò:
- Đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn của các doanh nghiệp và nhà đầu tư, nhờ khả năng huy động vốn nhanh chóng.
- Gặp gỡ các nhà đầu tư với nhiều cơ hội kinh doanh và phát triển tài chính, nhờ tính thanh khoản cao của thị trường.
- Hỗ trợ phát triển nền kinh tế của một quốc gia, thông qua việc huy động vốn, đầu tư chứng khoán, tiền tệ.
- Là cơ cấu hỗ trợ thanh toán quốc tế, mở rộng quan hệ hợp tác giữa các quốc gia và tạo thuận lợi cho lưu thông hàng hóa.
Những người tham gia thị trường tiền tệ
Thị trường ngoại hối hoạt động 24/24, là nơi lý tưởng để đầu tư sinh lời. Vậy ai có thể tham gia vào thị trường tiền tệ?
- Chính phủ: Các tác nhân quan trọng, đóng vai trò là người phát hành hóa đơn và quản lý chung.
- Ngân hàng Nhà nước: Nhiệm vụ điều tiết thị trường hoạt động ổn định, giảm lạm phát, kích thích tăng trưởng.
- Ngân hàng thương mại hoặc tổ chức tài chính: Chủ thể đóng vai trò huy động vốn trong dân, sau đó chuyển thành nguồn tín dụng để đáp ứng nhu cầu kinh doanh.
- Doanh nghiệp/tổ chức kinh tế: Các đối tượng có nhu cầu sử dụng vốn để đầu tư phát triển kinh doanh.
- Các cá nhân, tổ chức và nhóm: Tham gia thị trường mua bán tiền tệ, chứng khoán, vay vốn đầu tư kinh doanh. Thực thể này phải đáp ứng các yêu cầu pháp lý và có thu nhập.
Công cụ:
Tín phiếu kho bạc
Tín phiếu kho bạc là một loại chứng khoán nợ ngắn hạn do chính phủ phát hành nhằm mục đích điều tiết và lưu thông tiền tệ. Tín phiếu kho bạc hỗ trợ thu chi, cân đối ngân sách, bù đắp thiếu hụt tạm thời của thị trường, hạn chế lạm phát ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế.
Đặc điểm của trái phiếu kho bạc có thời hạn 1 năm, lãi và vốn được thanh toán 1 lần khi đáo hạn.
Vay liên ngân hàng
Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng thương mại, công ty tài chính nhận tiền gửi phải có một lượng dự trữ nhất định để đáp ứng nhu cầu rút tiền của người dân khi cần thiết. Tuy nhiên, có những ngân hàng thiếu hụt và có những ngân hàng thừa dự trữ.
Các tổ chức lưu ký có thể giao dịch dự trữ trên thị trường tiền tệ để đáp ứng nhu cầu rút tiền của người gửi tiền. Dưới đây là cách giảm thiểu tín phiếu kho bạc có năng suất thấp.
Giấy chấp nhận thanh toán tài chính ngân hàng
Giấy chấp nhận của ngân hàng là một phương tiện đảm bảo rằng ngân hàng sẽ thanh toán cho nhà sản xuất tất cả số tiền nợ nhà nhập khẩu. Đây là giải pháp giúp hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển ổn định, liên tục với sự đảm bảo về an toàn tài chính.
Trong đó nhà nhập khẩu phải thanh toán số tiền ghi trong thư chấp nhận hàng cộng với 1 khoản phí (tuỳ ngân hàng) khi đến hạn. Nhà sản xuất không nhất thiết phải giữ tờ giấy này đến ngày đáo hạn mà có thể bán nó để huy động tiền mặt trước. Đặc điểm của kỳ phiếu là tính thanh khoản cao nhưng lãi suất thấp.
Kỳ phiếu thương mại
Kỳ phiếu thương mại do nhà sản xuất phát hành, dùng để thay thế kỳ phiếu, được cấp cho các bên cung cấp hàng hóa/dịch vụ cho doanh nghiệp. Văn bản thương mại ghi rõ số tiền nợ, thời hạn trả nợ và lãi suất cho đến khi đáo hạn. Khi đến ngày đáo hạn, người phát hành phải trả gốc và lãi cho người nhận.
Chứng chỉ ngắn hạn
Chứng chỉ ngắn hạn là các công cụ ngắn hạn có thời hạn 3, 6, 9 hoặc tối đa 12 tháng. Một số công cụ chứng nhận ngắn hạn: Chứng chỉ tiết kiệm, trái phiếu công ty tài chính, hối phiếu ngân hàng… được ngân hàng, công ty tài chính phát hành cho người gửi tiền.
Mục đích của chứng chỉ ngắn hạn là huy động vốn và cho vay ngắn hạn. Đặc điểm của chứng chỉ này là có lãi suất cố định, khi đáo hạn, cả gốc và lãi sẽ được trả lại cho người gửi tiền.
