OCF (Operating Cash Flow), là thước đo lượng tiền mặt tạo ra trong các hoạt động kinh doanh. Đây là thuật ngữ chỉ dòng tiền ròng của một tổ chức, phản ánh sự chênh lệch giữa tổng số tiền chi ra và tổng giá trị thu được từ các hoạt động kinh doanh trong một kỳ báo cáo nhất định.
OCF sẽ phản ánh khả năng tạo ra dòng tiền của doanh nghiệp có đủ để duy trì và tiếp tục phát triển hay không. Từ đó, nhà đầu tư có thể đánh giá và đưa ra lựa chọn có nên đầu tư vào doanh nghiệp này hay không.
Công thức:
Trực tiếp
Phương pháp tính OCF trực tiếp rất chính xác, đơn giản và dễ sử dụng. Tuy nhiên, cách tính này còn hạn chế trong vấn đề cung cấp thông tin cho nhà đầu tư. Phương pháp trực tiếp không thể hiện đầy đủ các thông tin quan trọng như hoạt động kinh doanh, nguồn tiền cụ thể, v.v.
OCF = Tổng doanh thu – Tổng chi phí hoạt động
Gián tiếp
Phương pháp gián tiếp đòi hỏi phức tạp hơn nhưng phương pháp này được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng hơn vì có thể làm rõ doanh nghiệp. Các nhà đầu tư dựa vào đó để xác định các biện pháp kế toán, lập báo cáo tài chính, loại trừ các khoản thu nhập không bằng tiền, v.v.
OCF = EBIT – Khấu hao – Thuế.
Lưu ý:
Trong công thức tính toán trực tiếp, phần thu nhập và chi phí được sử dụng là tổng số cuối cùng. Do đó, những số liệu này có thể đã bao gồm các khoản mục không dùng tiền mặt như khấu hao, hàng tồn kho, v.v. Một cách gián tiếp, những tiếng nói này được thể hiện rõ ràng.
Mặc dù kết quả tính toán của hai phương pháp trên sẽ giống nhau nhưng dựa vào phương pháp thứ hai, nhà đầu tư có thể xác định rõ ràng các khoản mục liên quan đến dòng tiền thuần của doanh nghiệp. Từ đó bạn có được một bức tranh chi tiết và chính xác hơn.
Khi tính toán OCF, điều quan trọng cần nhớ là: Các khoản mục được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và lưu chuyển tiền tệ được thể hiện theo dấu dương và âm, bỏ dấu âm trong ngoặc đơn.
Khi đó, nếu nhìn vào báo cáo lưu chuyển tiền tệ, OCF sẽ là lợi nhuận trước thuế, do đó doanh nghiệp có thể điều chỉnh các khoản vốn lưu động cũng như thay đổi chúng nếu cần thiết.
Ứng dụng:
Trên thực tế, OCF không chỉ có ý nghĩa đối với nhà đầu tư mà bản thân các chủ doanh nghiệp cũng cần hiểu rõ về OCF. Vì chỉ tiêu này phản ánh trực tiếp dòng tiền của tổ chức, dòng tiền là yếu tố rất quan trọng để công ty đưa ra các quyết định mở rộng, tái đầu tư, phát triển, vay thêm vốn, phát hành trái phiếu góp vốn, mua cổ phần, v.v. .
Mặc dù các chỉ tiêu khác như tài sản, nguồn vốn, nợ phải trả và kết quả kinh doanh cũng góp phần phản ánh thực trạng hoạt động của doanh nghiệp nhưng OCF cho thấy trực tiếp hơn tiền của doanh nghiệp được sử dụng như thế nào cho mục đích gì và từ đâu? Dòng tiền ròng này đã được loại trừ các yếu tố như thuế, khấu hao, v.v.
Có thể nói, hiện tại, OCF đang được quan tâm nhiều hơn lợi nhuận doanh nghiệp, bởi nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các quyết định trong tương lai của tổ chức.
Trường hợp OCF âm
Các doanh nghiệp sẽ cần phát hành thêm cổ phiếu hoặc vay tiền để có vốn cho hoạt động kinh doanh. Điều này tiềm ẩn rủi ro cao do áp lực lãi suất và nợ vay nếu đi vay. Đồng thời, giá trị cổ phiếu doanh nghiệp sẽ giảm nếu bán cổ phiếu mới.
OCF âm không phải lúc nào cũng là do doanh nghiệp đang gặp khó khăn. Tùy thuộc vào chiến lược kinh doanh của tổ chức, họ sẽ chấp nhận dòng tiền âm.
Cụ thể, nếu công ty đang đầu tư thêm tiền vào việc phát triển mô hình, mở rộng kinh doanh, đầu tư nhà máy, v.v. Các hoạt động này khiến dòng tiền ra lớn hơn dòng tiền vào, dẫn đến OCF âm. Nhưng nếu doanh nghiệp đi theo chiến lược đúng đắn và hoạt động hiệu quả, nó sẽ tạo ra nhiều tiền hơn trong dài hạn.
Do đó, OCF âm thực sự nguy hiểm nếu âm là do tình hình kinh doanh hiện tại.
Trường hợp OCF dương tính
Điều này cho thấy doanh nghiệp có đủ tiền mặt để sử dụng cho các hoạt động kinh doanh. Số tiền thu vào nhiều hơn số chi ra nên doanh nghiệp sẽ có tiền để tái đầu tư hoặc tiếp tục mở rộng kinh doanh, có tổ chức còn dành một phần tiền để trả cổ tức cho cổ đông.
Các nhà đầu tư có xu hướng chọn sở hữu cổ phiếu do các doanh nghiệp có OCF cao phát hành. Tuy nhiên, những cổ phiếu tốt, có chỉ số tài chính tốt, dòng tiền dư thừa thường có giá cao khiến các nhà giao dịch mới, vừa và nhỏ không đủ tiền để đầu tư.
Vì vậy, bên cạnh yếu tố OCF, tiêu chí tăng trưởng giá cũng được tính đến, tức là giá thấp nhưng tốc độ tăng trưởng cao. Như vậy, giữa hàng ngàn cổ phiếu, bạn sẽ phải tìm những cổ phiếu có giá thấp nhưng có OCF dương, đó là cơ hội đầu tư tốt. Ngoài ra, bạn cần kết hợp thêm P/E, P/B… để tìm ra một chỉ báo chứng khoán tốt.
Hai hình thức trình bày OCF trong báo cáo tài chính
Theo quy định tại thông tư số 2002014/TT-BTC và 202/2014/TT-BTC về trình bày BCTC trên BCTC (BTC): Báo cáo tài chính riêng lẻ sẽ được trình bày theo phương pháp trực tiếp và gián tiếp, BCTC hợp nhất được OCF yêu cầu trình bày theo phương pháp gián tiếp.
- Phương pháp trực tiếp: Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh được lập trên cơ sở số chênh lệch thu, chi được xác định trên cơ sở tài khoản vốn bằng tiền và tài khoản đối ứng được ghi trên các sổ chi tiết của doanh nghiệp.
- Phương pháp gián tiếp: Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh được xác định bằng cách điều chỉnh thu nhập trước tiên, loại bỏ các khoản mục phi tiền tệ, thay đổi kỳ hạn của vốn lưu động và những khoản mục mà ảnh hưởng tiền tệ được phân loại trong hoạt động đầu tư.
OCF trình bày trực tiếp trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ trong báo cáo tài chính, thể hiện các luồng tiền từ hoạt động kinh doanh, bao gồm luồng tiền ra và luồng tiền vào, và các luồng tiền liên quan đến chứng khoán nắm giữ vì mục đích kinh doanh.
Mối quan hệ giữa OCF và lợi nhuận doanh nghiệp
Trong chứng khoán, nhà đầu tư thường kết hợp phân tích nhiều yếu tố để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn nhất. Xác định mối quan hệ giữa OCF và lợi nhuận của công ty giúp các nhà tiếp thị có được bức tranh chi tiết hơn về tổ chức, vậy mối quan hệ này thực sự là gì?
Nói chung, cả OCF và lợi nhuận đều phản ánh tình trạng hoạt động của doanh nghiệp. Tùy từng trường hợp mà 2 khoản này sẽ thay đổi tăng hoặc giảm, nếu lợi nhuận tăng và OCF cũng tăng chứng tỏ công ty đang kinh doanh rất tốt, nếu cả 2 cùng giảm thì nên xem lại chiến lược kinh doanh hiện tại.
Trường hợp công ty có lãi lớn nhưng OCF rất thấp, thậm chí âm, điều này phản ánh doanh nghiệp đang gặp khó khăn, doanh thu vãng lai thấp, doanh thu bán không được, có thể do doanh nghiệp sản xuất quá nhiều hoặc găm hàng nguyên liệu.
Trường hợp công ty có LN thấp nhưng OCF cao, điều này có thể là do hàng tồn kho giảm, khấu hao nhanh và các khoản phải thu giảm nên thu tiền mặt tăng.
Khi đánh giá một doanh nghiệp cụ thể, báo cáo tài chính là cơ sở để bạn dựa vào phân tích của mình. Đối với OCF, một chỉ báo tiêu cực không phải lúc nào cũng là một dấu hiệu xấu. Bạn cần kết hợp nhiều công cụ và nhiều yếu tố khác để có được bức tranh tổng thể hơn về tổ chức mà bạn muốn tìm hiểu.
