Trong giao dịch phái sinh, ngày đáo hạn đóng vai trò quan trọng, quyết định đến việc tất toán hợp đồng và ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược giao dịch của nhà đầu tư. Việc hiểu rõ khái niệm ngày đáo hạn và cách xử lý trong ngày này sẽ giúp nhà đầu tư tránh rủi ro không mong muốn, đồng thời tối ưu hóa lợi nhuận. Vậy ngày đáo hạn phái sinh là gì, nó ảnh hưởng thế nào đến thị trường và nhà đầu tư cần làm gì trong ngày đáo hạn? Bài viết này, Stockup.vn sẽ giải đáp chi tiết.

Ngày đáo hạn phái sinh là gì?

Định nghĩa ngày đáo hạn

Ngày đáo hạn phái sinh là ngày cuối cùng mà hợp đồng phái sinh còn hiệu lực. Sau thời điểm này, hợp đồng sẽ hết hạn và không thể giao dịch tiếp.

Các loại hợp đồng phái sinh có ngày đáo hạn

Hợp đồng tương lai (Futures Contracts): Ngày đáo hạn là thời điểm hợp đồng được tất toán theo giá trị của tài sản cơ sở.
Hợp đồng quyền chọn (Options Contracts): Nhà đầu tư có quyền thực hiện hoặc từ bỏ hợp đồng khi đến ngày đáo hạn.

Ngày đáo hạn ảnh hưởng đến giá trị hợp đồng như thế nào?

Giá hợp đồng phái sinh có thể biến động mạnh do tâm lý thị trường.
Nhà đầu tư lớn có thể tận dụng ngày đáo hạn để điều chỉnh danh mục đầu tư.
Khối lượng giao dịch thường tăng đột biến, tạo cơ hội và rủi ro lớn.

Hiểu rõ ngày đáo hạn giúp nhà đầu tư tránh rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận

Nguyên tắc hoạt động của ngày đáo hạn

Cách xác định ngày đáo hạn

Hợp đồng phái sinh tại Việt Nam: Ngày đáo hạn thường là ngày thứ Năm của tuần thứ ba trong tháng.
Thị trường quốc tế: Ngày đáo hạn có thể thay đổi tùy vào quy định từng sàn giao dịch.

Quá trình tất toán hợp đồng khi đến ngày đáo hạn

Quá trình tất toán hợp đồng khi đến ngày đáo hạn diễn ra theo hai hình thức chính: tất toán bằng tiền mặt và chuyển giao tài sản cơ sở.

Với tất toán bằng tiền mặt, nhà đầu tư không cần sở hữu tài sản cơ sở, lợi nhuận hoặc thua lỗ được tính dựa trên chênh lệch giá giữa thời điểm mở hợp đồng và ngày đáo hạn.

Trong khi đó, chuyển giao tài sản cơ sở yêu cầu bên mua nhận tài sản từ bên bán theo giá đã thỏa thuận. Nhà đầu tư cần theo dõi sát diễn biến thị trường và quyết định tất toán hoặc gia hạn vị thế hợp lý.

Sự khác biệt giữa hợp đồng đáo hạn và hợp đồng được gia hạn

Sự khác biệt chính giữa hợp đồng đáo hạn và hợp đồng được gia hạn nằm ở cách xử lý vị thế sau ngày đáo hạn.

Hợp đồng đáo hạn: Đây là hợp đồng kết thúc hoàn toàn vào ngày đáo hạn, và các bên phải tất toán theo giá trị tài sản cơ sở. Nếu không đóng vị thế trước ngày này, hợp đồng sẽ bị thanh lý tự động theo quy định của sàn giao dịch.
Hợp đồng được gia hạn (Roll Over): Nhà đầu tư có thể chuyển vị thế sang một hợp đồng mới với kỳ hạn xa hơn, thay vì để hợp đồng cũ đáo hạn. Việc gia hạn này giúp duy trì vị thế mà không cần tất toán ngay, tránh tác động từ biến động giá trong ngày đáo hạn.

Tác động của ngày đáo hạn đến thị trường

Ảnh hưởng đến giá tài sản cơ sở

Ngày đáo hạn phái sinh có thể ảnh hưởng mạnh đến giá tài sản cơ sở do lực cung cầu đột biến từ việc tất toán hợp đồng.

Trước ngày đáo hạn, các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính thường điều chỉnh vị thế, tạo ra biến động lớn. Ngoài ra, các nhà giao dịch có thể tận dụng hiện tượng “kéo giá” để tác động đến giá đóng cửa của hợp đồng.

Khi hợp đồng đáo hạn, thanh khoản giảm mạnh, khiến giá tài sản cơ sở có thể đảo chiều bất ngờ. Nhà đầu tư cần theo dõi kỹ xu hướng thị trường để tránh rủi ro.

Sự biến động mạnh của thị trường trước ngày đáo hạn

Trước ngày đáo hạn, thị trường phái sinh thường chứng kiến biến động mạnh do nhà đầu tư tất toán hợp đồng, điều chỉnh danh mục hoặc chuyển vị thế sang kỳ hạn mới. Các tổ chức tài chính lớn, quỹ đầu tư có thể thực hiện giao dịch khối lượng lớn, gây ra những biến động bất thường về giá.

Thanh khoản thường tăng cao, dẫn đến những phiên giao dịch với biên độ lớn, thậm chí có thể xuất hiện hiện tượng thao túng giá.

Nhà đầu tư nhỏ lẻ cần cẩn trọng trước những biến động này, sử dụng chiến lược quản lý rủi ro phù hợp để bảo vệ tài khoản và tối ưu lợi nhuận.

Hiện tượng “đảo chiều” giá vào ngày đáo hạn

Hiện tượng “đảo chiều” giá vào ngày đáo hạn xảy ra khi giá tài sản cơ sở biến động ngược với xu hướng trước đó do áp lực từ việc tất toán hợp đồng. Các nhà đầu tư lớn và tổ chức tài chính có thể điều chỉnh vị thế, khiến cung cầu thay đổi đột ngột.

Ngoài ra, tâm lý thị trường cũng góp phần tạo ra biến động mạnh, đặc biệt khi nhiều hợp đồng đáo hạn cùng lúc. Nhà đầu tư nhỏ lẻ cần theo dõi kỹ động thái của thị trường, tránh bị cuốn vào biến động lớn và sử dụng chiến lược quản lý rủi ro phù hợp.

Nhà đầu tư nên làm gì trong ngày đáo hạn?

Đóng hoặc mở vị thế hợp lý

Trong ngày đáo hạn phái sinh, nhà đầu tư cần quyết định đóng vị thế hay mở vị thế mới dựa trên phân tích thị trường và mục tiêu đầu tư.

Đóng vị thế: Nếu hợp đồng đã đạt lợi nhuận kỳ vọng hoặc thị trường có biến động khó lường, nhà đầu tư nên tất toán hợp đồng để bảo toàn lợi nhuận và tránh rủi ro từ biến động giá mạnh trong ngày đáo hạn.
Mở vị thế mới: Nếu nhà đầu tư muốn tiếp tục nắm giữ tài sản, họ có thể gia hạn vị thế (roll over) bằng cách đóng hợp đồng cũ và mở một hợp đồng mới với kỳ hạn xa hơn.

Việc quyết định đóng hay mở vị thế cần dựa trên phân tích kỹ thuật, xu hướng thị trường và quản lý rủi ro để tối ưu hóa chiến lược giao dịch phái sinh.

Quản lý rủi ro chặt chẽ

Trong giao dịch phái sinh, đặc biệt vào ngày đáo hạn, biến động giá có thể rất mạnh, gây rủi ro lớn nếu nhà đầu tư không có chiến lược quản lý hợp lý. Một số biện pháp quan trọng để kiểm soát rủi ro gồm:

Đặt cắt lỗ (stop loss): Xác định trước mức lỗ tối đa để tránh bị quét sạch tài khoản do biến động mạnh.
Điều chỉnh đòn bẩy: Không sử dụng đòn bẩy quá cao để giảm thiểu nguy cơ cháy tài khoản khi giá biến động mạnh.
Theo dõi thanh khoản: Gần ngày đáo hạn, thanh khoản có thể giảm nhanh, gây khó khăn trong việc đóng vị thế với giá mong muốn.
Phân tích thị trường: Kết hợp phân tích kỹ thuật và tin tức kinh tế để dự đoán xu hướng giá, tránh bị cuốn vào tâm lý đám đông.

Quản lý rủi ro hiệu quả giúp nhà đầu tư bảo vệ vốn và tối ưu lợi nhuận khi giao dịch phái sinh.

Có thể bạn quan tâm Tổng hợp tin thị trường chứng khoán

Theo dõi tin tức và phân tích thị trường

Trong giao dịch phái sinh, đặc biệt trước ngày đáo hạn, việc theo dõi tin tức và phân tích thị trường là yếu tố quan trọng giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác.

Cập nhật tin tức kinh tế: Các sự kiện lớn như báo cáo tài chính, lãi suất, dữ liệu việc làm hoặc chính sách của ngân hàng trung ương có thể ảnh hưởng mạnh đến giá tài sản cơ sở.
Theo dõi xu hướng thị trường: Kiểm tra biến động giá, khối lượng giao dịch và tâm lý nhà đầu tư để nhận diện dấu hiệu tăng/giảm giá bất thường.
Phân tích kỹ thuật: Sử dụng các công cụ như MACD, RSI, Bollinger Bands, Stockup AI Indicator để xác định xu hướng và điểm vào/thoát lệnh hợp lý.
Quan sát hành vi tổ chức lớn: Các quỹ đầu tư và nhà tạo lập thị trường có thể điều chỉnh vị thế mạnh trước ngày đáo hạn, tạo ra biến động lớn.

Kết hợp cả phân tích tin tức và kỹ thuật giúp nhà đầu tư hạn chế rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận khi giao dịch phái sinh.

Có thể bạn quan tâm Công cụ hỗ trợ giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số VN30

Tận dụng cơ hội giao dịch

Ngày đáo hạn phái sinh thường đi kèm với biến động giá mạnh, tạo ra cả rủi ro và cơ hội cho nhà đầu tư. Những ai biết tận dụng đúng thời điểm có thể tối đa hóa lợi nhuận bằng các chiến lược phù hợp.

Giao dịch theo xu hướng (Trend Following): Nếu thị trường có xu hướng rõ ràng, nhà đầu tư có thể tận dụng động lượng để vào lệnh theo chiều hướng chính.
Giao dịch theo biến động giá (Volatility Trading): Trong ngày đáo hạn, giá thường dao động mạnh, tạo cơ hội cho các giao dịch ngắn hạn hoặc lướt sóng (scalping).
Quan sát hành vi tổ chức lớn: Các quỹ đầu tư và nhà tạo lập thị trường có thể điều chỉnh danh mục, dẫn đến biến động giá bất thường.
Đặt lệnh nhanh và linh hoạt: Sử dụng công cụ quản lý rủi ro như cắt lỗ (stop-loss) và chốt lời (take-profit) để bảo vệ tài khoản.

Hiểu rõ các chiến lược này giúp nhà đầu tư biến ngày đáo hạn thành cơ hội kiếm lợi nhuận hiệu quả.

Ngày đáo hạn phái sinh là thời điểm quan trọng, ảnh hưởng lớn đến giá trị hợp đồng và tâm lý thị trường. Nhà đầu tư cần hiểu rõ cách hoạt động của ngày đáo hạn để có chiến lược giao dịch hợp lý.

Lời khuyên quan trọng: