YOY (Year On Year) là gì?
Là thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ việc so sánh một chỉ số kinh tế từ năm này sang năm khác hoặc có thể đo lường theo năm, quý, tháng. Thuật ngữ này được sử dụng phổ biến trong ngành tài chính, chứng khoán.
Ví dụ: So sánh doanh thu 2020 và doanh thu 2021, so sánh lợi nhuận quý 1/2019 và lợi nhuận quý 1/2020, so sánh chi phí hoạt động 6 tháng đầu năm 2021 và chi phí hoạt động 6 tháng đầu năm 2022…
Cách tính:
- Bước 1: Lấy số liệu cùng kỳ năm ngoái trừ đi số liệu của năm nay để tính chênh lệch giữa 2 năm.
- Bước 2: Lấy phần chênh lệch của phép tính ở bước 1 với cùng số liệu năm trước sẽ tính được tốc độ tăng trưởng của 2 năm liên tiếp.
- Bước 3: Thay đổi phần trăm của kết quả tính được ở bước 2, đây là NĂM cần tính.
Ví dụ: Công ty A ghi nhận doanh thu năm 2019 là 150 tỷ đồng, doanh thu năm 2020 là 200 tỷ đồng. Các bước tính như sau:
- Bước 1 – Lấy doanh thu năm 2020 trừ doanh thu năm 2019: 200 – 150 = 50 tỷ đồng.
- Bước 2 – Lấy kết quả của bước 1 để chia thu nhập năm 2019: 50150=0,33
- Bước 3 – Chuyển đổi tỷ lệ phần trăm của kết quả bước 2: 0,33 = 33%.
Các chỉ số định giá so với cùng kỳ năm trước
Tỷ lệ tài chính phổ biến nhất được tính toán hàng năm:
- Chỉ số doanh thu: So sánh thu nhập hàng tháng, hàng quý, hàng năm của doanh nghiệp với thu nhập tương ứng của giai đoạn năm trước. Bằng cách này, doanh nghiệp và nhà đầu tư có thể đánh giá hiệu quả kinh doanh và tình hình tài chính của mình.
- Chỉ tiêu giá vốn hàng bán: So sánh giá vốn hàng bán cho từng khoảng thời gian tương đương từ năm này sang năm khác. Như vậy mới hiểu được khả năng quản lý tỷ suất lợi nhuận có hiệu quả hay không.
- Chỉ số thu nhập ròng: So sánh thu nhập ròng trong các khoảng thời gian có thể so sánh qua các năm. Từ đó, DN đánh giá khả năng quản lý, sử dụng vốn và hiệu quả kinh doanh.
Ngoài các chỉ số trên, VIT còn được tính cho một số chỉ tiêu kinh tế khác như lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận sau thuế, lợi nhuận trên mỗi cổ phần, chi phí hoạt động, v.v.
Ý nghĩa của YOY?
- Giúp các nhà quản trị doanh nghiệp hiểu rõ tình hình kinh doanh của mình để đưa ra phương án khắc phục và phát triển hơn nữa.
- Dễ dàng so sánh các chỉ số tài chính của các công ty trong bất kỳ thời kỳ nào và tốc độ tăng trưởng của các công ty với nhau.
- Giúp doanh nghiệp hiệu quả xem xét phương thức kinh doanh hiện tại có hiệu quả hay không, có ưu điểm và hạn chế gì để thay đổi cho phù hợp.
- Giúp doanh nghiệp nhận thức rõ các vấn đề về kinh doanh, quản lý, chất lượng dịch vụ, chất lượng sản phẩm… để có giải pháp khắc phục kịp thời.
Lợi thế:
Các nhà phân tích tài chính và nhà đầu tư có thể sử dụng so sánh cùng kỳ năm ngoái để so sánh thu nhập quý đầu tiên nhằm nhanh chóng dự đoán liệu thu nhập cả năm của doanh nghiệp sẽ tăng hay giảm. Từ đó đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp, nâng cao lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro.
Dựa trên YOY, nhà đầu tư có thể kiểm tra hiệu suất của danh mục đầu tư. Theo dõi những thay đổi về hiệu suất theo tháng, quý và năm giúp các nhà đầu tư hành động để điều chỉnh danh mục đầu tư của họ để thu được lợi nhuận cao nhất.
Trong số nhiều tỷ lệ tài chính, YOY là tỷ lệ dễ tính toán nhất. Chỉ cần có số liệu của 2 chỉ tiêu tài chính để so sánh là tính được ngay. Số liệu này có trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp hàng năm, rất dễ tìm kiếm.
YOY đưa ra con số cụ thể và khung thời gian cụ thể giúp nhà đầu tư dễ dàng tính toán và định lượng. Đồng thời cũng giúp doanh nghiệp đưa ra phương pháp hoạt động đúng đắn.
Hạn chế:
- YOY được tính toán dựa trên dữ liệu cuối cùng, không phải toàn bộ quá trình. Điều này khiến nhà đầu tư khó phân tích hiệu quả hoạt động của cả một quá trình và nhà đầu tư sẽ không thể hiểu được các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh/hoạt động kinh doanh.
- YOY chỉ có ý nghĩa khi đạt được kết quả khả quan. Trường kết quả âm tính không có nhiều ý nghĩa vì không xác định được các yếu tố gây ra kết quả đảo ngược. Chẳng hạn, dịch Covid-19 khiến tình hình chung của các doanh nghiệp sa sút, VIT âm không có nghĩa là phương thức kinh doanh có vấn đề.
- Bằng cách phân tích YOY, các nhà đầu tư có được nhiều thông tin khác nhau về doanh nghiệp. Tuy nhiên, điều này đôi khi cũng gây nhiễu thông tin.
