Tín phiếu là gì? Phân loại và quy định pháp luật về tín phiếu.

Tín phiếu chứng chỉ ghi nhận khoản nợ ngắn hạn được phát hành theo phương thức do pháp luật quy định để vay tiền. Tương tự như trái phiếu thì tín phiếu được hoàn trả bao gồm cả gốc và lãi khi đến thời hạn thanh toán đáo hạn.

Phát hành tín phiếu là một dạng huy động vốn dưới hình thức chứng chỉ vay nợ có xác nhận quyền của chủ nợ, quyền hưởng lợi,… Vì có thời gian đáo hạn ngắn nên tín phiếu có mức độ dao động thấp đồng nghĩa với việc nhà đầu tư sẽ có ít rủi ro nhất.

Lưu ý:

Các thuật ngữ quan trọng để dễ dàng hình dung:

• Tín phiếu phát hành lần đầu: tín phiếu mới, phát hành lần đầu tiên trên thị trường sơ cấp.
• Tín phiếu phát hành bổ sung: tín phiếu được phát hành bổ sung cho một mã tín phiếu đã và đang lưu hành trên thị trường. Tín phiếu phát hành bổ sung phải có cùng ngày đáo hạn với tín phiếu đang lưu hành.
• Ngày phát hành tín phiếu cũng chính là ngày tín phiếu bắt đầu có hiệu lực, cùng với ngày mà nhà đầu tư thanh toán tiền mua tín phiếu.
• Ngày tổ chức phát hành tín phiếu: Được hiểu là ngày tổ chức đấu thầu tín phiếu.
• Ngày thanh toán tiền mua tín phiếu: Đó là ngày mà nhà đầu tư chuyển tiền mua tín phiếu cho chủ thể phát hành tín phiếu.
• Ngày đăng ký cuối cùng của tín phiếu: Ngày trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam – VSD tiến hành xác định danh sách chủ sở hữu tín phiếu để thanh toán.

Phân loại:

Tín phiếu kho bạc

Là loại tín phiếu được phát hành bởi kho bạc Nhà nước. Mục đích phát hành nhằm thực hiện hoạt động bù đắp các tổn thất tạm thời của ngân sách nhà nước, thúc đẩy thị trường tài chính phát triển.

Đây là công cụ tài chính có tính rủi ro thấp nhất trên thị trường tiền tệ vì chủ thể phát hành là kho bạc nhà nước. Khả năng mất thanh toán khoản nợ khi đến hạn của Chính phủ gần như không có, Chính phủ sẽ có nhiều phương thức để trả nợ như tăng thuế, in tiền,… Tuy nhiên lãi suất của nó thường thấp hơn các công cụ khác trên thị trường.

 Đặc điểm:

• Thuộc loại chứng khoán chiết khấu: Khi phát hành tín phiếu được bán với mức giá chiết khấu, thấp hơn mệnh giá thay vì trả lãi. Tín phiếu kho bạc đến ngày đáo hạn, nhà đầu tư sẽ nhận được đủ mệnh giá, phần chênh lệch giữa giá mua và mệnh giá chính là khoản lãi của nhà đầu tư.
• Tín phiếu kho bạc thường phát hành theo từng lô và theo phương pháp đấu giá. Đa số người mua chủ yếu là ngân hàng, công ty và tổ chức tài chính khác.
• Đây là công cụ có tính lỏng cao nhất do được mua bán nhiều nhất trên thị trường tiền tệ.
• Ngân hàng Nhà nước sử dụng tín phiếu kho bạc như công cụ điều hành chính sách tiền tệ thông qua thị trường mở.

Tín phiếu ngân hàng nhà nước

Là công cụ với mục tiêu thắt chặt chính sách tiền tệ và được phát hành bởi Ngân hàng Nhà nước. Loại tín phiếu này được phát hành, hạch toán nghiệp vụ phát sinh, thanh toán,… do ngân hàng chịu trách nhiệm.

Theo quy định trong điều 4 Thông tư số 16/2019/TT-NHNN, tín phiếu ngân hàng nhà nước cần có các điều kiện sau:

• Được phát hành cho tổ chức tín dụng có tài khoản thanh toán bằng đồng VND tại ngân hàng nhà nước.
• Đồng tiền phát hành, hạch toán và thanh toán phải là Việt Nam Đồng.
• Thời hạn tín phiếu là do ngân hàng nhà nước quy định và không vượt quá 364 ngày.
• Mệnh giá tín phiếu ngân hàng nhà nước là 100.000 đồng hoặc bội số của 100.000 đồng
• Phát hành tín phiếu theo hình thức ghi sổ.
• Lãi suất do ngân hàng nhà nước quyết định, điều chỉnh phù hợp với diễn biến thị trường tiền tệ và mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ của từng thời kỳ.
• Loại tín phiếu này được phát hành với giá bán thấp hơn mệnh giá, thanh toán một lần bằng mệnh giá tín phiếu vào ngày đến hạn.

Khi mua tín phiếu ngân hàng nhà nước, tổ chức tín dụng phải chuyển tiền mua tín phiếu vào tài khoản theo chỉ định của ngân hàng nhà nước trong ngày thanh toán, thông tin trên lệnh chuyển tiền phải đúng theo quy định.

Quy định của pháp luật về việc phát hành tín phiếu

Đối tượng phát hành

• Ngân hàng thương mại
• Chi nhánh của các ngân hàng nước ngoài
• Ngân hàng hợp tác xã
• Công ty tài chính/cho thuê tài chính

Đối tượng mua

• Các tổ chức, trong đó có tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài
• Cá nhân Việt Nam
• Tổ chức, cá nhân nước ngoài

Đối với trái phiếu Chính phủ, đối tượng mua phải đảm bảo các quy định của Luật chứng khoán và các quy định liên quan.

Mệnh giá:

• Giống như các giấy tờ có giá khác, mệnh giá của trái phiếu là 100.000 VNĐ hoặc bội số của 100.000 VNĐ
• Mệnh giá của tín phiếu được phát hành theo hình thức in sẵn hoặc theo thoả thuận của tổ chức phát hành với người mua.

Mục đích:

• Nhằm ngăn chặn tình trạng lạm phát đối với đồng tiền Việt Nam.
• Làm tăng số lượng cung tiền ra thị trường.
• Kích thích hoạt động, tình hình kinh tế của các tổ chức và doanh nghiệp tài chính, tạo ra lợi nhuận, tối giản hóa số tiền lưu thông trong thị trường tiền tệ.
• Thắt chặt chính sách tiền tệ, điều tiết luân chuyển đồng tiền.

Phương thức phát hành

Theo quy định trong điều số 6 thông tư 16/2019/TT-NHNN:

Phương thức bắt buộc

Được phát hành căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ trong từng thời kỳ, tình hình thực tế của thị trường. Tổ chức tín dụng thực hiện mua tín phiếu do ngân hàng nhà nước phát hành phương thức bắt buộc theo quyết định của thống đốc ngân hàng nhà nước. Trong trường hợp cần thiết, thống đốc sẽ quyết định mua lại tín phiếu ngân hàng nhà nước phát hành theo phương thức bắt buộc trước hạn.

Trường hợp tổ chức tín dụng thanh toán không đủ hoặc không mua, ngân hàng nhà nước sẽ chủ động trích nợ thanh toán của các tổ chức tài chính đó. Ngân hàng phải thông báo khi thu nợ đủ số tiền thiếu trong vòng 5 ngày làm việc kể từ khi phát hành tín phiếu.

Ngược lại, nếu đến hạn trích nợ mà vẫn không hoàn thành việc thu hồi thì tổ chức tín dụng sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định.

Phương thức đấu thầu

Việc phát hành được thực hiện theo quy định của ngân hàng nhà nước về đấu thầu qua nghiệp vụ thị trường mở. Đối tượng mua tín phiếu sẽ được nhận tín phiếu qua nghiệp vụ ghi sổ.

Phân biệt tín phiếu và trái phiếu

Nguồn: hoitradeforex.com