Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính, trong đó giá trị của chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào giá trị của một hoặc nhiều chứng khoán cơ sở. Khi giao dịch chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư có công cụ để phòng vệ rủi ro – nắm giữ đồng thời tài sản cơ sở và chứng khoán phái sinh để trung hòa biến động giá. Hoặc đầu cơ – đặt cược vào chiều biến động lên hoặc xuống của tài sản cơ sở và đầu tư chênh lệch giá.
Phái sinh SSI là cách gọi tắt của giao dịch chứng khoán phái sinh tại sàn giao dịch chứng khoán SSI (thuộc Công ty Cổ phần chứng khoán SSI). Để tham gia vào giao dịch phái sinh SSI bạn cần mở tài khoản giao dịch tại đây. Và thực hiện các khoản ký quỹ ban đầu. Sau khi hoàn thành các thủ tục, giấy tờ và tài chính bạn có thể tiến hành đặt lệnh và giao dịch ngay.
Trên thị trường phái sinh, có 4 loại hợp đồng giao dịch là hợp đồng tương lai, quyền chọn, hoán đổi và giao dịch. Tại các quốc gia phát triển thị trường phái sinh, hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn là những sản phẩm phái sinh phổ biến nhất. Tuy nhiên, hợp đồng quyền chọn có những đặc điểm riêng biệt và cấu trúc phức tạp, khó tiếp cận với phần lớn các nhà đầu tư trong giai đoạn đầu.
Trong khi đó, cách thức giao dịch Hợp đồng tương lai có nhiều nét tương đồng với giao dịch cổ phiếu trên thị trường cơ sở. Đồng thời phù hợp với tiêu chí về tính đơn giản của việc thiết kế sản phẩm cũng như mức độ để tiếp cận với công chúng đầu tư. Do đó, hợp đồng tương lai được lựa chọn làm loại sản phẩm đầu tiên được triển khai tại Việt Nam.
SSI cũng lựa chọn sản phẩm này để từng bước đưa nhà đầu tư làm quen với công cụ đầu tư mới. Trong giai đoạn đầu vận hành thị trường đưa ra 2 sản phẩm Hợp đồng tương lai cơ bản là hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (VN30 và HNX30) và hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ.
Hợp đồng tương lai (HĐTL) được giao dịch nhiều nhất trên thị trường phái sinh SSI là hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30. HĐTL VN30 giao dịch với 4 mã tương ứng 4 tháng đáo hạn: Tháng hiện tại, tháng kế tiếp, 2 tháng cuối 2 quý gần nhất. Chỉ số VN30 được tính dựa trên 30 cổ phiếu có vốn hóa thị trường và tính thanh khoản cao nhất trên sàn HOSE.
Mỗi hợp HĐTL có một mã giao dịch riêng tương tự cổ phiếu, được quy ước theo quy tắc nhất định bao gồm các thông tin:
[Tên tài sản cơ sở][F][Thời gian đáo hạn]
Ví dụ: HĐTL có mã VN30F2109. Trong đó: “VN30” là chỉ số VN30, F là hợp đồng tương lai, “21” là năm đáo hạn của hợp đồng (2021) và “09” là tháng đáo hạn của hợp đồng.
Không giống các bên giao dịch liên tục, SSI có quy định thời gian giao dịch rõ ràng, để nhà đầu tư có thể lựa chọn khoảng thời gian phù hợp để giao dịch.
| Giờ Giao Dịch | Phương thức giao dịch | Lệnh sử dụng |
| 8h45 – 9h00 | Khớp lệnh định kỳ mở cửa | ATO, LO |
| 9h00 – 11h30 | Khớp lệnh liên tục phiên sáng | Không được hủy lệnh |
| 11h30 – 13h00 | Nghỉ giữa phiên | |
| 13h00 – 14h30 | Khớp lệnh liên tục phiên chiều | LO, MTL, MOK, MAK Được hủy lệnh |
| 14h30 – 14h45 | Khớp lệnh định kỳ đóng cửa | ATC, LO Không được hủy lệnh |
| 8h45 – 11h30 13h00 – 14h45 | Giao dịch thỏa thuận | Lệnh thỏa thuận |
Giao dịch chứng khoán phái sinh tại SSI được thực hiện dựa vào 3 phương thức khớp lệnh dưới đây:
Hệ thống giao dịch phái sinh SSI thực hiện so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán theo nguyên tắc ưu tiên về giá và thời gian, cụ thể:
Lệnh mua được ưu tiên thực hiện trước nếu có mức giá cao hơn.
Lệnh bán được ưu tiên thực hiện trước nếu có mức giá thấp hơn.
Nếu các lệnh mua hoặc lệnh bán cùng mức giá thì lệnh nào nhập vào hệ thống giao dịch trước sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
Khi giao dịch hợp đồng tương lai tại SSI, các thông số giao dịch được mặc định như sau:
Tối thiểu: 1 hợp đồng/ lệnh
Tối đa: 500 hợp đồng/ lệnh
Cá nhân: 5000 hợp đồng
Tổ chức: 10000 hợp đồng
Giá giao dịch chứng khoán phái sinh dựa trên giá tham chiếu là mức giá thanh toán cuối ngày của giao dịch gần nhất trước đó với:
Quy mô hợp đồng sẽ phụ thuộc vào giá của hợp đồng đó. Hợp đồng có giá giao dịch càng lớn thì quy mô hợp đồng càng lớn.
Ngày đáo hạn hợp đồng tương lai là ngày hợp đồng tương lai sẽ ngừng giao dịch và chuyển đổi thành thanh toán bằng tiền mặt. Đến ngày đáo hạn, toàn bộ các vị thế đang mở cửa hợp đồng đáo hạn sẽ được xem là đóng vào cuối ngày. Toàn bộ lãi/ lỗ sẽ được thanh toán vào tài khoản nhà đầu tư vào hôm sau.
Mỗi hợp đồng tương lai đều có một mã riêng trong đó có thời gian đáo hạn. Quy định của SSI về thời gian đáo hạn như sau:
Về thanh toán thì quy định của SSI cũng giống như các sàn giao dịch chứng khoán phái sinh khác với phương thức và thanh toán lãi lỗ bằng tiền:
Trong thời gian khớp lệnh giao dịch: Chỉ được sửa lệnh (giá, khối lượng) và hủy lệnh đối với các lệnh chưa khớp. Thứ tự ưu tiên thực hiện của lệnh sau khi sửa được xác định như sau:
Trong thời gian giao dịch thỏa thuận: Giao dịch thỏa thuận một khi đã thực hiện trên hệ thống không được phép hủy bỏ hay có thay đổi nào.
Với đặc thù chỉ cần ký quỹ một phần giá trị hợp đồng, hợp đồng tương lai sẽ mang lại cho NĐT mức đòn bẩy rất cao, khiến cho số lãi nhận được có thể lớn hơn nhiều so với đầu tư vào cổ phiếu. Tuy nhiên, đòn bẩy cao cũng khiến NĐT có thể gặp thua lỗ lớn nếu trường hợp thị trường diễn biến ngược chiều với kỳ vọng của NĐT. Vì vậy, NĐT cần chủ động theo dõi thị trường để nắm được diễn biến.
Nguồn: www.finhay.com.vn
Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc…
Giao dịch chứng khoán phái sinh mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn…
Chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh là hai loại tài sản phổ…
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính cho phép nhà đầu tư dự…
Phái sinh VN30F1M là một sản phẩm tài chính được phát triển từ chỉ số…