Đáo hạn phái sinh là gì? Ngày đáo hạn phái sinh ảnh hưởng đến thị trường như thế nào?

Phái sinh trong tài chính là các công cụ dựa trên giá trị của tài sản cơ sở như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa. Chúng giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro, đầu cơ hoặc bảo vệ danh mục đầu tư. Trong thị trường chứng khoán, phái sinh tạo ra thanh khoản và tăng khả năng dự đoán giá. Stockup.vn sẽ giải thích đáo hạn phái sinh là gì và phân tích cách ngày đáo hạn ảnh hưởng đến thị trường tài chính.

Đáo hạn phái sinh là gì?

Đáo hạn trong giao dịch phái sinh là thời điểm mà một hợp đồng phái sinh hết hiệu lực, yêu cầu nhà đầu tư phải thực hiện các nghĩa vụ của mình theo hợp đồng hoặc thanh toán theo thỏa thuận ban đầu. Các loại hợp đồng phái sinh phổ biến bao gồm hợp đồng tương lai (futures), hợp đồng quyền chọn (options), và hợp đồng kỳ hạn (forwards).

Thời gian đáo hạn là ngày xác định khi hợp đồng kết thúc, và sau thời điểm này, các quyền lợi hoặc nghĩa vụ của nhà đầu tư theo hợp đồng sẽ không còn hiệu lực. Ví dụ, đối với hợp đồng quyền chọn, sau ngày đáo hạn, quyền mua hoặc bán tài sản sẽ không còn giá trị.

Khi hợp đồng sắp đến ngày đáo hạn, nhà đầu tư có hai lựa chọn chính:

1. Đóng vị thế: Nhà đầu tư kết thúc hợp đồng hiện tại bằng cách thực hiện hoặc bán lại hợp đồng đó trên thị trường.
2. Chuyển sang kỳ hạn tiếp theo (rollover): Nhà đầu tư đóng vị thế cũ và mở một vị thế mới trên hợp đồng phái sinh có kỳ hạn xa hơn, duy trì sự liên tục trong chiến lược đầu tư.

Quyết định này tùy thuộc vào kỳ vọng của nhà đầu tư về thị trường trong tương lai.

Các yếu tố cần biết về ngày đáo hạn

Ngày đáo hạn của hợp đồng tương lai thường được xác định rõ ràng, thường là vào ngày cụ thể hàng tháng hoặc quý. Vào ngày này, nhà đầu tư phải chốt vị thế của mình bằng cách bán hoặc mua lại hợp đồng. Quy trình thanh toán có thể diễn ra theo hai cách: đáo hạn vật chất (giao nhận tài sản thực tế, như hàng hóa) hoặc đáo hạn tiền mặt (thanh toán chênh lệch giá trị hợp đồng bằng tiền). Đối với hợp đồng tương lai trên cổ phiếu hay chỉ số, đáo hạn tiền mặt là phổ biến hơn.

Các sàn giao dịch và tổ chức tài chính đóng vai trò quản lý, giám sát quy trình đáo hạn, đảm bảo rằng các giao dịch được thực hiện đúng hạn và minh bạch, giúp duy trì ổn định thị trường và tránh gian lận.

Ngày đáo hạn phái sinh ảnh hưởng đến thị trường như thế nào?

Ngày đáo hạn phái sinh có ảnh hưởng đáng kể đến thị trường, đặc biệt là thông qua sự biến động giá và tâm lý nhà đầu tư. Trước và trong ngày đáo hạn, giá cổ phiếu hoặc tài sản cơ sở thường dao động mạnh do các nhà đầu tư thực hiện đóng hoặc mở vị thế lớn. Hiện tượng này có thể gây ra “ripple effect,” khi sự biến động trên thị trường phái sinh lan sang thị trường cơ sở, khiến giá tài sản cơ bản cũng biến động theo.

Hiệu ứng tâm lý nhà đầu tư cũng đóng vai trò quan trọng. Trước ngày đáo hạn, nhà đầu tư và các tổ chức tài chính thường điều chỉnh danh mục đầu tư để tránh rủi ro hoặc tối ưu hóa lợi nhuận. Sự lạc quan hay bi quan về triển vọng thị trường có thể gia tăng, dẫn đến việc triển khai các chiến lược phòng ngừa rủi ro như mua bán thêm các hợp đồng phái sinh.

Cuối cùng, khối lượng giao dịch tăng đột biến là dấu hiệu đặc trưng trong những ngày gần đáo hạn. Nhà đầu tư điều chỉnh hoặc đóng vị thế làm tăng thanh khoản trên thị trường, tạo ra nhiều cơ hội giao dịch nhưng cũng kéo theo những biến động không lường trước.

Các chiến lược của nhà đầu tư trước ngày đáo hạn

Trước ngày đáo hạn, nhà đầu tư có thể áp dụng một số chiến lược để quản lý rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Chiến lược đóng vị thế là việc chốt lại hợp đồng phái sinh trước ngày đáo hạn nhằm tránh những biến động giá không lường trước có thể xảy ra vào thời điểm hợp đồng hết hiệu lực. Điều này giúp nhà đầu tư bảo toàn lợi nhuận hoặc giảm thiểu thua lỗ.

Chiến lược lăn chuyển hợp đồng (rollover) là việc chuyển vị thế từ hợp đồng sắp đáo hạn sang hợp đồng mới có kỳ hạn xa hơn, giúp duy trì vị thế đầu tư mà không bị ảnh hưởng bởi ngày đáo hạn.

Cuối cùng, phòng ngừa rủi ro (hedging) là việc sử dụng hợp đồng phái sinh để bảo vệ danh mục khỏi biến động lớn trên thị trường cơ sở, giúp giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn đầy biến động.

Đáo hạn phái sinh là thời điểm quan trọng trong giao dịch, ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá tài sản và tâm lý thị trường. Hiểu rõ ngày đáo hạn và các tác động của nó giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác hơn. Việc theo dõi, phân tích kỹ lưỡng các yếu tố trước ngày đáo hạn là chìa khóa để tối ưu hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro hiệu quả. Nhà đầu tư nên thận trọng và chuẩn bị chiến lược phù hợp nhằm đảm bảo an toàn tài chính.